Δίλοφος Έβρου: Η ιστορία του χωριού των ανθρακωρύχων

 Το χωριο Δίλοφος ή (Γιορους-Γιουρούσι) η παλιά ονομασία στα Τούρκικα, βρίσκεται στα βόρεια του νομού Έβρου, στην περιοχή βορειοανατολικά του Τριγώνου Ορεστιάδας και στο σημείο Τριεθνές στα σύνορα Τουρκίας και Βουλγαρίας στην όχθη του ποταμού Εβρου ( Μαρίτσα ) και εχει υψομετρο 57 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. 

Ο Δίλοφος (Τοπική κοινότητα Δικαίων) ανήκει στό Δήμο Ορεστιάδας και απέχει 32 χιλιόμετρα. Τη σημερινή ονομασία Δίλοφος την πήρε απο το ότι το χωριό βρίσκεται στούς πρόποδες δύο λόφων. 

Στο χωριό αναφέρεται ότι βρίσκεται ο τάφος του καπετάν Αντρέεφ, εθνικού ήρωα των Βουλγάρων που πολέμησε εναντίον των Τούρκων στους Βαλκανικούς πολέμους, που όμως είναι άγνωστο σε ποιό ακριβώς σημείο βρίσκεται.

Οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι εγκαταστάθηκαν το 1923 πρόσφυγες( Γκαγκαβούζηδες ) μετά την ανταλαγή πληθυσμών απο την περιοχή της Αδριανούπολης και από άλλα χωριά της Ανατολικής Θράκης (Κούλελι -Ολού Πασά). 

Την περίοδο τού εμφυλίου πολέμου διαδραματίστηκαν πολλά γεγονότα και απο τις δύο πλευρές με αποτελέσμα το χωριό να καεί πολλές φορές. 

Αρχές τής δεκαετίας του 1950 εγκαταστάθηκαν στο Δίλοφο πολλοί μέτοικοι απο το χωριό Πετρωτά, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί ο πληθυσμός τού χωριού περίπου στους 400 κατοίκους και το Δημοτικό σχολείο να αριθμεί τους 120 μαθητες.

Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία, την κτηνοτροφία και το ψάρεμα στον ποταμό Εβρο, όταν πλέον απο την δεκαετία του 1950 και για περίπου 30 χρόνια δραστηροποιούνται στο Δίλοφο τρείς εταιρίες με μεταλεία για την εξόρυξη λιγνίτη ( κάρβουνο ) και εργάζονταν περίπου 150 άτομα σε 3 βάρδιες.

Ο Δίλοφος γίνεται πλέον το οικονομικό κέντρο για πολλούς συμπατριώτες μας της γύρω περιοχής, καταφθάνουν ακόμη και απο την Σαμοθράκη για αναζήτηση εργασίας στα λιγνιτορύχεια του Διλόφου. Το χωριό γεμίζει με κόσμο, τα λίγα άδεια σπίτια νοικιάζονται, δημιουργείται παράρτημα της Χωροφυλακής, γήπεδο και ποδοσφαιρική ομάδα (Τριεθνές Διλόφου), το χωριό έχει περίπου 8 καφενεία με εστιατόριο, περίπτερο και παντοπωλείο. 

Τα τρένα γεμάτα κόσμο με πολλά δρομολόγια επιβατικά, αλλά και εμπορικά για την μεταφορά του λιγνίτη. Απο την δεκαετία του 1970 όμως οι κάτοικοι σιγά-σιγά άρχισαν να μεταναστεύουν στη Γερμανία, το Βέλγιο και τήν Αθήνα, λόγω των δύσκολων συνθηκών εργασίας κάτω στις στοές των ανθρακορυχείων όπως η υγρασία, η έλειψη οξυγόνου και το πέσιμο πολλές φορές των στοών με κίνδυνο της ζωής των. 

Απο το 1980 και μετά και λόγω των άλλων μορφών ενέργειας η εξόρυξη του λιγνίτη σταματά και τα μεταλεία κλείνουν οριστικά. 

Σήμερα ο Δίλοφος εχει 20 κατοίκους περίπου οι περισσότεροι συνταξιούχοι, χωρίς καφενεία, δίχως σχολείο, χωρίς παιδιά και νέους.

Σάκης Τσομπανίδης